مشاوره حقوقی قبل از طلاق؛ چرا ندانستن این نکات می‌تواند به ضرر شما تمام شود؟
مشاوره حقوقی قبل از طلاق، به‌ویژه در طلاق توافقی، نقشی اساسی در آگاهی‌بخشی به زوجین و تسهیل روند قانونی دارد. یک وکیل یا مشاور حقوقی می‌تواند طرفین را از حقوق و تعهدات قانونی خود، ازجمله مسائل مربوط به حضانت فرزندان، نفقه، مهریه و تقسیم اموال آگاه کرده و از بروز مشکلات و اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کند. همچنین، با راهنمایی صحیح، می‌توان از تصمیمات عجولانه و خسارت‌بار جلوگیری کرد و روند طلاق را با کمترین تنش و هزینه طی نمود. در واقع، مشاوره حقوقی می‌تواند به حفظ حقوق طرفین و رسیدن به یک توافق عادلانه و پایدار کمک کند.
طلاق توافقی چگونه است؟
طلاق توافقی نوعی از طلاق است که در آن زن و شوهر با رضایت کامل و بدون نیاز به اثبات دلایل خاص، برای جدایی به توافق می‌رسند. در این نوع طلاق، طرفین درمورد تمام مسائل مربوط به جدایی، ازجمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و نحوه ملاقات آن‌ها، تقسیم اموال و سایر موضوعات مرتبط، به توافق می‌رسند و این توافق را به‌صورت کتبی در دادگاه ثبت می‌کنند. طلاق توافقی در مقایسه با سایر انواع طلاق، معمولا سریع‌تر و با کمترین تنش و درگیری انجام می‌شود و به‌دلیل کاهش اختلافات، تاثیرات منفی آن بر فرزندان نیز کمتر خواهد بود.
مراحل طلاق تواقفی
برای انجام طلاق توافقی، ابتدا زوجین باید با مراجعه به مشاور خانواده یا مرکز مشاوره وابسته به دادگاه، گواهی مشاوره دریافت کنند. پس از آن، با تنظیم دادخواست طلاق توافقی و ثبت آن در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود. قاضی پس از بررسی توافقات طرفین و اطمینان از رضایت آن‌ها، حکم طلاق را صادر می‌کند. در نهایت، زوجین با مراجعه به دفتر رسمی طلاق، صیغه طلاق را جاری کرده و ثبت رسمی طلاق انجام می‌شود. مراحل طلاق توافقی معمولا بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد و بسته به میزان همکاری زوجین و رویه‌های دادگاه، می‌تواند متغیر باشد.
در طلاق توافقی چه چیزهایی به زن تعلق می‌گیرد؟
همان‌طورکه گفته شد، طلاق توافقی یکی از روش‌های سریع و کم‌تنش برای جدایی زوجین است که در آن زن و شوهر با یکدیگر به توافق می‌رسند و حقوق مالی و غیرمالی خود را مشخص می‌کنند؛ اما آیا می‌دانید که در طلاق توافقی چه چیزهایی به زن تعلق می‌گیرد؟ در این نوع طلاق، زن می‌تواند حقوق قانونی خود را به‌طور کامل یا جزئی دریافت کند، اما میزان آن بستگی به توافق طرفین و شرایط قانونی دارد. در ادامه، مهم‌ترین حقوقی که مطابق قوانین 1404 به زن تعلق می‌گیرند را بررسی می‌کنیم.
مهریه
بر اساس قوانین مدنی ایران، مهریه حق قانونی زن است و حتی در طلاق توافقی نیز زن می‌تواند آن را مطالبه کند. در سال ۱۴۰۴، همچنان مهریه قابل وصول است و اگر زن قصد داشته باشد آن را ببخشد یا بخشی از آن را دریافت کند، این موضوع باید در توافقنامه طلاق ذکر شود. درصورتی‌که زن بخواهد مهریه را به‌صورت کامل دریافت کند و مرد توانایی پرداخت نداشته باشد، دادگاه می‌تواند شرایط پرداخت اقساطی را تعیین کند. سقف مهریه‌ای که امکان اجرای ثبت مستقیم دارد (بدون نیاز به دادگاه)، همچنان ۱۱۰ سکه خواهد بود، مگر این‌که تغییری در قانون ایجاد شود.
نفقه
نفقه شامل هزینه‌های زندگی زن مانند مسکن، خوراک، پوشاک و سایر نیازهای اساسی است که در دوران زوجیت برعهده شوهر قرار دارد. در طلاق توافقی، زن می‌تواند درخواست نفقه ایام گذشته را داشته باشد، اما اگر توافق کند که از آن صرف‌نظر کند، دادگاه آن را محترم خواهد شمرد. نفقه آینده پس از طلاق دیگر به زن تعلق نمی‌گیرد، مگر درصورتی‌که زن در دوران عده باشد یا شرایط خاصی مثل بارداری داشته باشد.
اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک
طبق قانون، اگر زن در طول زندگی مشترک، بدون قصد تبرع (رایگان) کارهایی را انجام داده باشد که شرعا برعهده او نبوده‌است (مانند خانه‌داری، نگهداری از فرزندان، و کمک به امور اقتصادی خانواده)، می‌تواند درخواست اجرت‌المثل کند. در سال ۱۴۰۴، همچنان اجرت‌المثل از طریق دادگاه قابل مطالبه است و میزان آن با نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌شود. در طلاق توافقی، زن ممکن است از این حق صرف‌نظر کند یا مبلغی به‌عنوان اجرت‌المثل توافق شود.
حضانت و نفقه فرزندان
در طلاق توافقی، حضانت فرزندان معمولا بر اساس توافق زوجین تعیین می‌شود، اما اگر اختلافی پیش آید، دادگاه طبق مصلحت کودک تصمیم خواهد گرفت. بر اساس قانون مدنی، حضانت فرزند تا ۷ سالگی با مادر است و پس از آن به پدر سپرده می‌شود، مگر این‌که دادگاه خلاف آن را تشخیص دهد و مادر صلاحیت یا شرایط مناسبی برای نگهداری از فرزندان نداشته باشد. نفقه فرزندان نیز به‌عهده پدر خواهد بود و میزان آن بر اساس توانایی مالی او تعیین می‌شود.
حق تنصیف دارایی (در صورت داشتن شرط ضمن عقد)
اگر در سند ازدواج شرط تنصیف دارایی قید شده باشد و مرد درخواست طلاق داده باشد، زن می‌تواند تا نصف دارایی‌هایی که در دوران زندگی مشترک توسط مرد به‌دست آمده‌است را مطالبه کند. در طلاق توافقی، معمولا میزان سهم زن بر اساس توافق تعیین می‌شود. برای اطلاع از تمام شروط ضمن عقد می‌توانید به مطلب شروط ضمن عقد چیست، مراجعه کنید.
شرایط طلاق تواقفی
هرچند طلاق به‌صورت توافقی، راحت‌ترین و سریع‌ترین روش برای پایان دادن به زندگی مشترک است اما انجام آن شرایطی دارد که اگر رعایت نکنید، ممکن است فرآیند طلاق پیچیده و طولانی‌مدت شود. مهم‌ترین شرایط طلاق توافقی به شرح زیر است.
رضایت متقابل زوجین
اولین شرط اساسی طلاق توافقی، رضایت هر دو طرف است. اگر یکی از زوجین با طلاق مخالف باشد، امکان انجام طلاق توافقی وجود ندارد و طرف ناراضی باید از طریق طلاق یک‌طرفه اقدام کند که روندی پیچیده‌تر و طولانی‌تر خواهد داشت.
انجام مشاوره اجباری
طبق قوانین جدید، حضور در جلسات مشاوره اجباری قبل از ثبت دادخواست طلاق توافقی ضروری است. این جلسات که در مراکز مشاوره خانواده وابسته به دادگستری برگزار می‌شود، با هدف جلوگیری از تصمیمات عجولانه و کمک به حل اختلافات زوجین صورت می‌گیرد. پس از شرکت در این جلسات، یک گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می‌شود که برای ادامه روند طلاق توافقی لازم است.
توافق بر سر مسائل مالی و غیرمالی
از دیگر شرایط طلاق توافقی می‌توان به توافقات قبل از پروسه جدایی اشاره کرد. زوجین باید بر سر موضوعات مهمی ازجمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان و نحوه ملاقات آن‌ها به توافق برسند. این توافقات باید به‌صورت مکتوب تنظیم شده و در دادگاه ارائه شود. دادگاه تنها زمانی حکم طلاق را صادر می‌کند که این توافقات روشن و قطعی باشد.
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از دریافت گواهی مشاوره و تنظیم توافقنامه، زوجین باید دادخواست طلاق توافقی خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند تا پرونده آن‌ها به دادگاه خانواده ارجاع شود.
صدور حکم طلاق و ثبت آن در دفترخانه
پس از بررسی پرونده و احراز صحت توافقات، دادگاه حکم طلاق را صادر می‌کند. سپس زوجین باید با مراجعه به دفترخانه رسمی طلاق، صیغه طلاق را جاری و آن را ثبت کنند. درصورتی‌که زن باردار باشد، طلاق تا زمان مشخص شدن وضعیت بارداری یا پایان دوره عده رسمی نخواهد شد.
طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟
مدت‌زمان طلاق توافقی به عوامل مختلفی ازجمله رویه دادگاه، میزان همکاری زوجین و انجام مراحل قانونی بستگی دارد. در حالت عادی، این فرآیند بین یک تا سه ماه زمان می‌برد. ابتدا زوجین باید در جلسات مشاوره اجباری شرکت کنند که حدود ۴۵ روز زمان می‌برد. پس از دریافت گواهی مشاوره، دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌شود و پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود. اگر توافقات مالی و حضانت فرزندان کاملا مشخص باشد، دادگاه در چند هفته حکم طلاق را صادر می‌کند. در نهایت، پس از صدور حکم، زوجین می‌توانند با مراجعه به دفترخانه رسمی طلاق، طلاق را ثبت کنند. این مرحله معمولا در کمتر از یک هفته انجام می‌شود. بنابراین، کل فرآیند بسته به شرایط، بین ۴۵ روز تا ۳ ماه زمان خواهد برد.
اهمیت حضور وکیل در فرآیند طلاق
طلاق، چه توافقی باشد و چه یک‌طرفه، فرآیندی پیچیده و حساس است که نیازمند آگاهی از قوانین و مقررات حقوقی می‌باشد. حضور یک وکیل متخصص در این مسیر می‌تواند از بسیاری از مشکلات و هزینه‌های اضافی جلوگیری کرده و روند طلاق را سریع‌تر و کم‌تنش‌تر کند.
آگاهی از قوانین و حقوق زوجین
وکیل طلاق با دانش حقوقی خود می‌تواند به زوجین کمک کند تا از حقوق و تعهدات قانونی خود، مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان و تقسیم اموال آگاه شوند. بسیاری از افراد به‌دلیل ناآگاهی از قوانین، در فرآیند طلاق دچار ضررهای مالی و قانونی می‌شوند.
کاهش زمان و هزینه‌ها
باتوجه‌به پیچیدگی‌های مراحل اداری و قضایی، داشتن وکیل می‌تواند روند طلاق را تسریع کند. وکیل می‌تواند دادخواست طلاق را بدون نقص تنظیم کرده و از رفت‌وآمدهای اضافی به دادگاه جلوگیری کند. در طلاق توافقی، حضور وکیل طلاق باعث می‌شود که زوجین نیازی به شرکت در جلسات متعدد دادگاه نداشته باشند.
جلوگیری از اختلافات بعدی
وکیل می‌تواند توافقات مالی و حضانتی را به‌گونه‌ای تنظیم کند که از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود. بسیاری از اختلافات پس از طلاق به‌دلیل تنظیم نادرست توافق‌نامه‌های مالی یا حضانت فرزندان رخ می‌دهد که حضور یک وکیل متخصص از این مشکلات جلوگیری می‌کند.
حمایت حقوقی و روانی
طلاق می‌تواند ازنظر روانی برای زوجین استرس‌زا باشد. داشتن یک وکیل مجرب می‌تواند از فشارهای روحی و نگرانی‌های حقوقی بکاهد و فرد را در مسیر درست قانونی هدایت کند.
مدارک لازم برای انجام طلاق توافقی
برای درخواست طلاق توافقی در ایران، زوجین باید برخی مدارک و مستندات لازم را به دادگاه ارائه دهند. این مدارک به کمک دادگاه می‌آید تا تمام مراحل قانونی به‌درستی طی شود. در ادامه، به مدارک لازم برای طلاق توافقی اشاره می‌کنیم:
- سند نکاحیه (مهریه): سند ازدواج یا سند نکاحیه برای تایید ارتباط زوجین و مشخص شدن حقوق مربوط به مهریه و دیگر توافقات مالی ضروری است.
- گواهی مشاوره: طبق قانون، زوجین باید گواهی مشاوره خانواده را از مراکز مشاوره دادگستری یا دیگر مراکز مجاز دریافت کنند. این گواهی تایید می‌کند که زوجین در جلسات مشاوره شرکت کرده‌اند و تصمیم به طلاق گرفته‌اند.
- دادخواست طلاق توافقی: دادخواست طلاق توافقی باید توسط زوجین به همراه توافقنامه تنظیم‌شده به دادگاه ارائه شود. در این دادخواست، تمامی جزئیات توافقات مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، تقسیم اموال و اجرت‌المثل ذکر می‌شود.
- کارت ملی و شناسنامه زن و شوهر: شناسنامه هر دو طرف (زن و شوهر) به‌عنوان یکی از مدارک اصلی برای ثبت دادخواست طلاق توافقی موردنیاز است. همچنین کارت ملی هر دو طرف نیز باید همراه با مدارک دیگر برای ثبت دادخواست ارائه شود.
- توافقنامه مکتوب: توافق‌نامه‌ای که در آن تمامی مسائل مربوط به طلاق، مانند مهریه، حضانت فرزندان، نفقه و تقسیم دارایی‌ها، به‌طور دقیق و شفاف ذکر شده باشد، باید به دادگاه ارائه گردد. این توافقنامه باید به امضای هر دو طرف برسد.
- وکالت‌نامه: اگر یکی از طرفین قصد داشته باشد که از طریق وکیل این روند را پیگیری کند، باید وکالت‌نامه رسمی از طرف خود به وکیل بدهد.
- گواهی عدم انصراف از طلاق: اگر یکی از طرفین بعد از مشاوره تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرد، گواهی عدم انصراف از طلاق از دادگاه یا مشاور خانواده دریافت می‌شود.
- مدارک شغلی و مالی: درصورتی‌که در طلاق توافقی مسائل مالی پیچیده‌ای وجود داشته باشد، ممکن است مدارک شغلی و مالی طرفین نیز برای روشن شدن وضعیت مالی آن‌ها نیاز باشد.
با جمع‌آوری این مدارک و تهیه یک توافقنامه کامل، روند طلاق توافقی سریع‌تر و با کمترین مشکلات پیش می‌رود.
هزینه طلاق توافقی
هزینه طلاق توافقی به عوامل مختلفی ازجمله هزینه‌های دادرسی، مشاوره، وکیل (در صورت استفاده) و ثبت طلاق در دفترخانه بستگی دارد. این هزینه‌ها معمولا شامل پرداخت هزینه‌های قانونی برای ثبت دادخواست، شرکت در جلسات مشاوره خانواده، خدمات حقوقی و هزینه‌های مربوط به ثبت رسمی طلاق است. به‌طورکلی، مجموع هزینه‌ها بسته به شرایط مختلف و پیچیدگی پرونده ممکن است متغیر باشد.
سخن پایانی
طلاق توافقی، به‌عنوان یک روش سریع و کم‌تنش برای پایان دادن به زندگی مشترک، می‌تواند بسیاری از مشکلات و اختلافات بین زوجین را کاهش دهد. با این حال، موفقیت در این فرآیند بستگی زیادی به آمادگی طرفین برای توافق و داشتن اطلاعات حقوقی دقیق دارد. ازجمله نکات مهم برای انجام طلاق توافقی می‌توان به توافق بر سر مسائل مالی، حضانت فرزندان و اجرت‌المثل اشاره کرد. همچنین، حضور در جلسات مشاوره و استفاده از وکیل متخصص برای مثال گروه وکلای فراز می‌تواند روند طلاق را تسهیل کرده و از بروز مشکلات قانونی در آینده جلوگیری کند. بنابراین، آمادگی ذهنی و حقوقی قبل از اقدام به طلاق توافقی، نه‌تنها باعث سرعت در فرآیند طلاق می‌شود، بلکه از بروز اختلافات بیشتر و هزینه‌های اضافی نیز پیشگیری می‌کند.
