والد شدن یک ضرورت است یا انتخاب؟  

سمانه متقی دکترای تخصصی روانشناسی نوشت ایده شکل‌گیری قسمت دوم مجموعه مستند «ضد» با عنوان «بحران مادرانگی» به کارگردانی محسن کریمیان از موضوع فرزندآوری گرفته شده است؛ موضوعی که حامیان فرزندآوری در تلاشند به افراد یادآور شوند که والد شدن پدیده‌ای طبیعی است و نمی‌توان به صرف بعضی مشکلات، از این امر مهم شانه خالی کرد.

این روزها شاهد هستیم که در تمام دنیا سن بارداری افزایش پیدا کرده و این نشان از یک تغییر مهم در زندگی افراد است. کشورهایی که موافق افزایش جمعیت بودند، به راه‌هایی مانند اجاره رحم، درمان پیشرفته ناباروی و حمایت‌های اقتصادی از تولد فرزند روی آورده‌اند. اما تبلیغات تاثیر بسیار مهم‌تری در افکار عمومی داشت و آن اینکه زن ایده‌آل را در زیبایی، تحصیلات بالا، شاغل بودن و رشد شغلی تعریف می‌کرد و مادر بودن را به چشم افراد در تحصیلات کم، خانه‌دار بودن و زجر کشیدن معرفی می‌کرد.

مخالفان زادوولد چهار رویکرد کلی هستند که اولین رویکرد به محیط زیست و دغدغه‌هایش توجه می‌کند. اینکه هر فردی که به کره زمین اضافه شود، جز مصرف و نابودی منابع چیزی به دنبال ندارد. نظام سرمایه‌سالاری دوست دارد که تغییرات اقلیمی و نابودی محیط‌زیست را تنها به افزایش جمعیت انسان‌ها ربط دهد، نه کارخانه‌های آلوده‌کننده هوا و آب‌ها و قطع انبوه درختان تنها برای انگیزه‌های مالی. رویکرد دوم به سلامتی زنان می‌پردازد و معتقد است بارداری پدیده‌ای غیرطبیعی و در تعارض با سلامت زن است، و از آن بصورت شر یاد می‌کند. بارداری این روزها نه یک لذت، بلکه به شکل بیماری و رنج نشان داده می‌شود، رنجی که باعث از دست دادن فرصت‌های شغلی، دور شدن از زن ایده‌آل و ناچاری مادرانه دیده می‌شود و زایمان نه به شکل طبیعی، بلکه بصورت یک بیماری و نیازمند به درمان پزشکی تعریف می‌شود.

رویکرد سوم به چالش‌هایی که به دنبال تولد بچه بوجود می‌آید، توجه می‌کند، چالش‌های منفی که به تجربه کردنش نمی‌ارزد، مسئولیت زیاد والدین و شیوه‌های تربیتی سخت، باعث می‌شود افراد تحمل این چالش‌ها را نداشته باشند و زیر بار مسئولیت نروند و آخرین رویکرد به چالش‌های اقتصادی می‌پردازد، مشکلات مالی باعث شده این روزها گهواره‌ها خالی بمانند و نگاه افراد به فرزندآوری به این صورت شده که حضور فرزند، مانع از تحقق آرزوهای والدین می‌شود، این رویکرد در کل به افراد خاطرنشان می‌کند که فرزندآوری یک انتخاب است و نه یک ضرورت.

داشتن فرزند معادل سختی، رنج، درد، بیکاری و عقب ماندن از رشد است و این باعث ایجاد تاسف مادرانه می‌شود، تاسفی که شادی مادرانه را به کل منکر می‌شود. این روزها بزرگترین دغدغه جوانان بعد از ازدواج، تردید در فرزندآوری است، و این تردید از آنجایی نشات می‌گیرد که جوانان خود را والدین خوب و کافی نمی‌دانند، نمی‌توانند فرزند موفقی تربیت کنند و از پس هزینه‌هایش بربیایند. ولی گویا این افکار ساخته ذهن آنهاست، جوانان غافل از این شدند که فرزندآوری یک عمل نتیجه‌گرا نیست، بلکه صرفا پروسه‌ای برای لذت والد شدن و ساختن یک خانواده است.

مجموعه مستند «ضد»، محصول مرکز مستند سوره، به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن کریمیان به سراغ نقد جدی مظاهر مدرنیته رفته است و در این فصل تلاش دارد از تسلط زیست مجازی بر زندگی انسان‌ها بگوید.

۲۴۵۲۴۵