تفاوت بین طراحی UI و UX چیست؟

حتماً برایتان پیش آمده با نرم‌افزارهایی کار کنید که ظاهر جذابی دارند اما استفاده از آن‌ها دشوار است یا برعکس، محصولاتی که کارکرد خوبی دارند اما از نظر بصری جذاب نیستند. این دو پدیده به مفاهیم UI و UX باز می‌گردند و می‌توانند تأثیر زیادی بر تجربه کاربری و رضایت کاربران داشته باشند. بر همین اساس، در این مقاله قصد داریم ضمن توضیح این مفاهیم، به تفاوت بین طراحی UI و UX پرداخته تا بتوانید درک بهتری از اهمیت هر یک و نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر داشته باشید.

تجربه کاربری یا UX ؛ تفاوت بین طراحی UI و UX

تجربه کاربری یا User Experience به احساسات و تجربیات کلی کاربران هنگام تعامل با یک محصول اشاره دارد. در واقع این مفهوم شامل جمع‌آوری داده‌ها و نحوه استفاده کاربران از محصولات مختلف بوده و هدف آن، بهبود تعاملات کاربران با این محصولات است. در نتیجه وقتی محصولی با در نظر گرفتن تجربه کاربری طراحی شده باشد یا طراحی سایت در یزد و سایر استان ها نیز با در نظر گرفتن تجربه کاربری انجام شده باشد، استفاده از آن برای کاربران بسیار آسان‌تر بوده و این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر ذهنیت آن‌ها بگذارد.

البته تجربه کاربری تنها محدود به دستورالعمل‌های ساده برای استفاده از یک محصول نیست؛ بلکه شامل تمامی ابعادی می‌شود که کاربر ممکن است با آن ارتباط برقرار کند. در ضمن این مفهوم فراتر از جنبه‌های عملی یک سیستم بوده و به تجربه کلی کاربر، از ابتدایی‌ترین تعاملات تا آخرین لحظه مواجهه با محصول، مرتبط می‌شود.

در نتیجه برای ایجاد یک تجربه کاربری مثبت و طراحی مؤثر، درک عمیق نیازهای کاربران و اهداف آن‌ها از مراجعه به محصول، ضروری است. همچنین باید مشکلات احتمالی که کاربران ممکن است با آن‌ها روبرو شوند، پیش‌بینی کرده و در طراحی خود لحاظ کنید. به این ترتیب می‌توانید به بهترین نتیجه ممکن دست یابید. در مجموع هنگام طراحی وب‌سایت‌ها، اهمیت UX غیرقابل انکار بوده و هدف از اجرای دقیق آن هم این است که کاربران یا مدیران وب، به راحتی بتوانند به اهداف خود دست یابند.

طراح UX کیست و چه وظایفی دارد؟

در زمان بررسی تفاوت بین طراحی UI و UX، باید بدانید که طراح UX در حوزه‌های متنوعی مانند طراحی، استراتژی برند یا فناوری فعالیت می‌کند و مسئولیت‌های متعددی همچون موارد زیر را بر عهده دارد:

• طراحی پرسوناهای کاربران و انجام تحقیقات مربوط به آن‌ها
• ترسیم جریان‌های کاربری و وایرفریم‌ها
• ساخت پروتوتایپ‌های محصول
• انجام تست‌های کاربردی با کاربران واقعی
• بهبود مستمر محصول بر اساس نتایج تست‌ها

در واقع طراحان UX معمولاً بر روی اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و محصولات مختلف کار می‌کنند و در اکثر مواقع، در انجام امور خود، ارتباطی با جنبه‌های زیبایی‌شناختی وب‌سایت ندارند. در واقع بیشتر طراحان UX بر روی تعاملات مشتریان و سفری که آنها در استفاده از محصول یا خدمات طی می‌کنند، متمرکز هستند تا تجربه‌ای مثبت و کاربرپسند برای آنها ایجاد کنند. البته برخی طراحان هم به ادغام وظایف UI و UX پرداخته و مسئولیت طراحی تعاملات کاربر را که شامل جنبه‌های بصری اپلیکیشن یا وب‌سایت می‌شود، بر عهده می‌گیرند و وظیفه آن‌ها، شکل‌دهی تجربه کلی کاربران از تعامل با سایت است.

رابط کاربری یا UI؛ تفاوت بین طراحی UI و UX

رابط کاربری که به اختصار با UI شناخته می‌شود، به مجموعه‌ای از عناصر بصری اطلاق می‌گردد که کاربران برای برقراری ارتباط با سیستم‌های دیجیتال به آن‌ها نیاز دارند. در واقع این اجزا شامل دکمه‌ها، منوها، آیکون‌ها، رنگ‌ها، فونت‌ها و انیمیشن‌ها بوده و نقش کلیدی در تجربه کاربری افراد ایفا می‌کنند. چون هدف اصلی استفاده از آن‌ها، ایجاد محیطی بصری و جذاب است که کاربر را به استفاده از سیستم ترغیب کند.

در مجموع یک طراحی مؤثر در حوزه UI، باید ساده و قابل فهم باشد و از عناصر بصری هماهنگ و جذاب بهره‌برداری کند. در ضمن باید دسترسی آسان به بخش‌های مختلف سیستم را برای کاربران فراهم آورد. در بحث تفاوت بین طراحی UI و UX، باید به این مسئله توجه کنید که اگر رابط کاربری به درستی طراحی نشود، ممکن است باعث کاهش اعتماد کاربران و عدم رضایت آن‌ها از محصول گردد. بنابراین، توجه به جزئیات در طراحی رابط کاربری، تأثیر بسزایی در موفقیت یک محصول دیجیتال خواهد داشت. از جمله اصول کلیدی که لازم است در طراحی رابط کاربری مورد توجه قرار گیرد، شامل موارد زیر می‌شوند:

• سادگی در طراحی برای جلوگیری از سردرگمی کاربران
• سازگاری با دانش مخاطب و طراحی بر اساس تجربه کاربران
• به‌روز و همگام بودن با تغییرات روز طراحی

طراح UI کیست و چه وظایفی دارد؟

طراحان UI معمولاً سابقه‌ای در زمینه‌های طراحی گرافیک، طراحی داخلی یا هنرهای بصری دارند. مسئولیت اصلی آن‌ها نیز ایجاد رابط‌هایی است که نه تنها استفاده از آن‌ها ساده باشد، بلکه رضایت کاربران را نیز جلب کند. در واقع این رابط‌ها عموماً گرافیکی بوده و می‌توان آن‌ها را در وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌های ویدیویی و محصولات مشابه، مشاهده کرد.

در واقع طراحان UI همواره در تلاش هستند که طراحی‌هایی ساده و قابل‌فهم ارائه دهند تا از بروز هرگونه مشکل در استفاده از فضاهای دیجیتال جلوگیری کنند. در ضمن آن‌ها با استفاده از ابزارهای مختلف سعی می‌کنند مسیرها را شفاف‌سازی کرده و با به‌کارگیری نمادهای متنوع، کاربران را در میان صفحات مختلف، هدایت کنند. در مجموع وظایف طراحان UI شامل موارد زیر می‌شود:

• پیاده‌سازی مراحل طراحی بصری از مفهوم اولیه تا مرحله انتقال کار به توسعه‌دهندگان وب
• ساخت وایرفریم‌ها، استوری‌بردها، جریان‌های کاربری و نقشه‌های سایت
• تعیین و تدوین دستورالعمل‌های مربوط به طراحی برند و رعایت بهترین شیوه‌ها و استانداردها

تفاوت بین طراحی UI و UX

زمانی‌که به بررسی عملکرد تیم‌های UI در مقایسه با مهارت‌های متخصصان UX و تفاوت بین طراحی UI و UX می‌پردازیم، درمی‌یابیم که UI بیشتر جنبه‌های فنی و ساختاری را در بر می‌گیرد و هدف اصلی آن بهینه‌سازی تعاملات میان کاربران و محصولات است. در واقع، طراحی رابط کاربری به پیش‌بینی نیازها و چالش‌هایی که ممکن است کاربران با آن‌ها مواجه شوند، معطوف بوده و سعی می‌کند ابزارها و مسیرهای مشخص‌شده را به گونه‌ای ارائه دهد که دسترسی به آن‌ها برای کاربران آسان باشد. در نتیجه می‌توان گفت تفاوت‌هایی اساسی بین UI و UX وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

اهداف کلی

طراحی UX بیشتر بر روی ابعاد منطقی و عقلانی تمرکز دارد، در حالی‌که طراحی UI بیشتر بر جنبه‌های احساسی و عاطفی متمرکز است.

تفاوت بین طراحی UI و UX در نوع فعالیت

طراحان UX عمدتاً مشغول تحقیق و تحلیل نیازهای کاربران هستند، اما طراحان UI بیشتر بر روی جنبه‌های بصری و تعاملات تمرکز دارند. در مجموع دامنه اصطلاحات UX جامع‌‌تر بوده و شامل طیفی از تجربیات انسانی می‌شود. در مقابل UI محدودتر است و به طراحی گرافیکی محصولات مربوط می‌شود.

سرعت عمل

طراحان UX معمولاً سریع‌تر تحقیقات خود را آغاز می‌کنند، درحالی‌که طراحان UI بر اساس نتایج تحقیقات UX، طرح‌های گرافیکی خود را شکل می‌دهند.

اهداف متفاوت

طراحان UX بیشتر بر نیازها و درخواست‌های کاربران تمرکز دارند، ولی طراحان UI بیشتر به شیفته کردن کاربران نسبت به محتوای خود توجه می‌کنند.

اهمیت UI و UX در موفقیت محصولات دیجیتال

امروزه، وجود یک محصول دیجیتال با عملکرد فنی بی‌نقص به تنهایی کافی نیست. به عبارت دیگر حتی اگر یک نرم‌افزار از نظر تکنیکی برتر باشد، بدون یک رابط کاربری جذاب و تجربه کاربری مناسب، قادر به جلب توجه و نگه‌داشتن کاربران نخواهد بود. چراکه علیرغم وجود تفاوت بین طراحی UI و UX، باز هم یک UI جذاب به عنوان اولین نقطه تماس، می‌تواند کاربران را به خود جذب کند و  UX مناسب تضمین خواهد کرد که کاربر پس از اولین تجربه، دوباره به محصول استفاده شده بازگشته و از آن، رضایت کامل خواهد داشت.

در نتیجه برای موفقیت در زمینه تجارت دیجیتال، بهبود UI و UX در کنار هم از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. بر همین اساس در ادامه به بیان راه‌کارهایی که می‌توان به کمک آن‌ها، مراحل اجرای تجربه کاربری و رابط کاربری را بهبود بخشید می‌پردازی:

• شناسایی دقیق مخاطب هدف
• سادگی در طراحی
• آزمایش و دریافت بازخورد
• هماهنگی بین UI و UX

لازم به ذکر است که UI و UX به‌طور غیرقابل‌انکاری با یکدیگر در تعامل هستند و نمی‌توان در اجرای پروژه‌های طراحی وب‌سایت، یکی از این دو را نادیده گرفت. در واقع برای موفقیت در هر یک از این حوزه‌ها، به همکاری و هم‌افزایی دیگری نیاز خواهید داشت.

UI و UX: دو مفهوم متفاوت اما وابسته

اگرچه UI و UX به طور مستقل معانی خاص خود را دارند، اما در عمل این دو عنصر در طراحی به‌شدت به یکدیگر وابسته‌اند. در واقع با استفاده از هر دو مفهوم، می‌توان طراحی‌هایی زیبا و درعین‌حال کاربردی ایجاد کرد. تصور کنید که با وب‌سایتی مواجه می‌شوید که از لحاظ ظاهری بسیار زیبا بوده ولی هنگام استفاده از آن، تجربه‌ای ناامیدکننده خواهید داشت. در این حالت حتی اگر طراحی UI جذاب هم باشد، به دنبال گزینه‌های بهتری خواهید بود.

نکته‌ دیگری که باید در نظر داشته باشید، این است که UI و UX دو بعد جدایی‌ناپذیر از فرایند طراحی هستند. چراکه بسیاری از اوقات، برای بهبود تجربه کاربری، نیاز است که تغییراتی در رابط کاربری و ظاهر محصول ایجاد شود. به‌طورکلی هر تغییری در هرکدام، تأثیر مستقیمی بر دیگری خواهد داشت.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی تفاوت بین طراحی UI و UX و تاثیر آن‌ در اجرای پروژه‌های مختلف پرداختیم. در این زمینه باید بدانید که طراحی رابط کاربری شامل استفاده از تکنیک‌های بصری، گرافیکی و معماری اطلاعات بوده و شامل تمامی فعالیت‌هایی می‌شود که در ایجاد تجربه‌ بهتر و مفیدتر کاربران نقش دارند. اما تجربه کاربری به احساسات و نظرات کاربران هنگام تعامل با یک محصول یا سیستم اشاره دارد و شامل عواملی مانند کارایی، دسترسی، رضایت و راحتی استفاده از محصول است. تفاوت اصلی بین UI و UX هم در این است که UI بیشتر بر روی جنبه‌های بصری و طراحی ظاهری تمرکز دارد، درحالی‌که UX به تجربه کلی کاربر و نحوه تعامل او با محصول می‌پردازد.