ترامپ به منطقه آمد اما ..!
به گزارش خبرآنلاین، صابر گل‌عنبری کارشناس خاورمیانه و جهان عرب در تحلیل سفر ترامپ به خاورمیانه در کانال تلگرامی خود نوشت:
فعلا این سه کشور عربی مقصد او هستند؛ اما اگر نشست پنجشنبه پوتین و زلنسکی در استانبول (در صورت برگزاری) به پیشرفتی جدی برای دستیابی به صلح و پایان جنگ اوکراین ختم شود، احتمال عزیمت ترامپ به ترکیه هم وجود دارد. همچنین اگر مذاکرات آتش‌بس میان حماس و اسرائیل در دوحه نیز به توافقی بینجامد، به احتمال زیاد از اسرائیل نیز دیدن کند.
بن سلمان در استقبال از ترامپ تا پای پله‌های هواپیما رفت و به او خوشامد گفت؛ کاری که نه برای بایدن و نه شی جین پینگ انجام نداد. شاهزادگان خلیج فارس سوراخ دعا را پیدا کرده و با تشریفات سنگین و هدایای تاریخی بر روی خودشیفتگی او به عنوان مهم‌ترین مولفه در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌هایش سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ البته رهبران دیگری در جهان نیز چنین می‌کنند، مانند پوتین که سخنانش درباره ترامپ خالی از تمجید نیست و دیگرانی هم اگر او را نستایند، لااقل از سرزنش و بدگویی علنی از او پرهیز می‌کنند، تا از شرش در امان بمانند.
البته ترامپ نیز در سخنرانی خود حسابی به مغازله بن سلمان و تمجید از او پرداخت و در مقابل با حمله به ایران و طعنه و سرزنش به مقایسه اوضاع آن با عربستان پرداخت؛ حتی به قطعی برق و ناترازی‌ها هم اشاره کرد و در عین حال بر تمایل خود برای توافق و معامله با تهران اشاره کرد.
سفر ترامپ به خاورمیانه در بستر منطقه‌ای متفاوتی نسبت به سفر 2017 او انجام می‌شود. در سفر نخست او جنگ یمن در اوج خود بود،؛ بحران سوریه همچنان ادامه داشت؛ تنش‌ها با ایران فزاینده و تهران سرمست از بالاگرفتن نفوذ منطقه‌ای خود بود؛ روابط با عربستان و تعدادی دیگر از دول عربی قطع بود؛ ترامپ مترصد فرصتی برای خروج از برجام بود که یکی از عوامل آن لابی‌گری مشترک ریاض، ابوظبی و تل آویو بود؛ شکاف در میان همسایگان خلیج فارس جدی بود که متعاقب سفر ترامپ به محاصره همه جانبه قطر ختم شد؛ دوستی ترامپ و نتانیاهو در اوج بود؛ معامله قرن و توافق ابراهیم محور سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ بود و…
امروز درحالی ترامپ به منطقه آمده که با وجود تداوم جنگ ویرانگر غزه اما تنشهای چند لایه نسبت به قبل فروکش کرده است؛ جنگ یمن متوقف شده است؛ ایران و عربستان «آشتی» کرده‌اند؛ نفوذ منطقه‌ای ایران متعاقب سقوط بشار اسد و اوضاع عراق و لبنان و… مثل قبل نیست؛ عربستان دست خود را در تحولات منطقه بالاتر می‌بیند و در حال رایزنی با دولت آمریکا برای تثبیت متحدان خود در سوریه و لبنان است؛ شکاف میان شیخ‌نشینان به ویژه قطر و عربستان پایان یافته است؛ هر چند کدورت میان بن سلمان و بن زاید همچنان وجود دارد؛ ترامپ در حال مذاکره با ایران برای توافقی است که ریاض از آن حمایت می‌کند؛ دوستی ترامپ و نتانیاهو مثل قبل نیست و روابط تا حدودی «تنشی» شده و فعلا باعث مستثنی شدن اسرائیل از سفر خاورمیانه‌ای ترامپ شده است. همچنین متعاقب جنگ غزه فعلا توافق ابراهیم در وضعیت تعلیق است و….
پروندههای سیاسی و امنیتی مهمی هم در دستور کار سفر ترامپ است؛ اما پول و اقتصاد دستور کار اصلی اوست که می‌توان آن را در موافقت‌نامه‌های تجاری و سرمایه‌گذاری کلان از جمله امضای توافق شراکت اقتصادی آمریکا و عربستان به ارزش 600 میلیارد دلار دید. بزرگ‌ترین قرارداد نظامی تاریخ به ارزش 142 میلیارد دلار هم در همین راستاست.
البته چنین سرمایه‌گذاری‌های کلانی در آمریکا می‌تواند خطر وقوع جنگ با طرفیت ایران را نیز کاهش دهد؛ چون اساسا تداوم تامین مالی چنین سرمایه‌گذاری‌هایی میطلبد که شرایط منطقه آرام باشد.
در حالی در دوران ترامپ پول و اقتصاد می‌رود که بنیان سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا را تشکیل دهد که در چند دهه گذشته همواره امنیت اسرائیل پایه چنین سیاستی بوده و هنوز هم هست. البته این به معنای چشمپوشی از امنیت و روابط فوق راهبردی با اسرائیل و یا از اولویت خارج شدن آن نیست، اما هر اندازه اقتصاد به جهت دهنده دکترین خاورمیانه‌ای آمریکا تبدیل شود، به مرور زمان می‌تواند دستکم دغدغههای اسرائیلی را تحت الشعاع قرار دهد؛ به ویژه که طیف حاکم در آن حاضر به کوچکترین امتیازی به فلسطینی‌ها در چارچوب الزامات پیشبرد توافق ابراهیمی با ریاض نیست.
سرمایه‌گذاری‌های کلان و تاریخی عربستان در امریکا روابط فیمابین را از چهارچوبی غالبا امنیتی و سیاسی از 8 دهه گذشته وارد سطح عمیق‌تر شراکت و اتحاد راهبردی می‌کند و می‌تواند از یک سو، آورده‌های ژئوپلیتیکی برای عربستان به همراه داشته باشد و از دیگر سو، ضریب نفوذ ریاض و لابی آن را در امریکای ما بعد ترامپ هم به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
315 315
