مزایا و معایب دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک

دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک یکی از راهکارهای موثر و پرکاربرد در دندانپزشکی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. این روش به بیماران کمک می‌کند تا علاوه بر بازگردانی زیبایی لبخند، عملکرد صرف غذا و گفتار خود را نیز بهبود بخشند.

در این مقاله به بررسی مزایا، معایب و نکات مهم در مراقبت از دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک می‌پردازیم تا بتوانید با آگاهی انتخاب کنید.

معرفی انواع دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک

انواع دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک به شرح زیر است:

متحرک

این نوع دست دندان برای افرادی استفاده می‌شود که تمامی دندان‌های یک یا هر دو فک خود را از دست داده‌اند. پروتز کامل متحرک روی لثه قرار می‌گیرد و به راحتی قابل استفاده است. این پروتز معمولاً از پایه‌ای به رنگ لثه و دندان‌های مصنوعی تهیه می‌شود و باید هر چند سال یک بار تعویض یا تنظیم شود.

دست دندان کامل متحرک به دو مدل معمولی و فوری تقسیم می‌شود. مدل فوری بلافاصله پس از استخراج دندان‌ها نصب می‌شود و مدل معمولی پس از بهبود لثه ساخته می‌شود.

نیمه‌ متحرک (پروتز پارسیل)

این نوع پروتز برای افرادی است که هنوز تعدادی دندان طبیعی دارند و می‌خواهند جایگزینی برای دندان‌های خود داشته باشند. پروتز نیمه‌ متحرک به دندان‌های طبیعی باقیمانده با کمک قلاب‌ها یا اتصالات خاص متصل می‌شود. این می‌تواند از جنس‌های مختلفی مانند آکریلیک، فلزی یا فلکسیبل (انعطاف‌پذیر) به وجود می‌آید.

انواع پارسیل شامل پارسیل آکریلیکی، پارسیل فلکسی (ژله‌ای) و پارسیل پایه فلزی است که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

اوردنچر (پروتز نیمه‌ متحرک بر پایه ایمپلنت)

اوردنچر نوعی دست دندان نیمه‌ متحرک است که با کمک ایمپلنت‌های دندانی در فک ثابت می‌شود. این پروتز ترکیبی از مزایای پروتز ثابت و متحرک است و ثبات و راحتی بیشتری نسبت به پروتزهای معمولی دارد. اوردنچر باعث حفظ استخوان فک می‌شود و بهبود عملکرد صرف غذا و گفتار را فراهم می‌آورد.

فلیپر

فلیپر یک پروتز موقت و سبک است که معمولاً برای پرشدگی فاصله چند دندان به صورت موقت استفاده می‌شود. این نوع پروتز ارزان‌تر و راحت‌تر است اما دوام کمتری دارد و بیشتر به عنوان راه‌حل موقتی کاربرد دارد.

در مجموع، انتخاب نوع دست دندان کامل یا نیمه‌ متحرک بستگی به وضعیت دندان‌ها، سلامت لثه، بودجه و نیازهای بیمار دارد که توسط دندانپزشک تعیین می‌شود. رعایت مراقبت‌های لازم و مراجعه منظم به دندانپزشک، طول عمر و عملکرد این پروتزها را افزایش می‌دهد.

مزایا و معایب دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک

مزایا و معایب دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک به شرح زیر است:

مزایای دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک:

• بهبود عملکرد صرف غذا و کمک به تغذیه بهتر بیماران که دندان‌های خود را از دست داده‌اند.
• افزایش زیبایی ظاهری و بهبود لبخند و اعتماد به نفس افراد.
• بهبود گفتار و تلفظ کلمات که ممکن است به دلیل فقدان دندان مشکل باشد.
• پروتزهای متحرک قابلیت استفاده و نظافت آسان را دارند که به حفظ بهداشت دهان کمک می‌کند.
• هزینه نسبتاً مقرون به صرفه‌تر نسبت به روش‌های دیگر مانند ایمپلنت.
• حمایت از ساختارهای صورت و جلوگیری از تحلیل بیشتر استخوان فک.

مراحل ساخت و نصب دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک

مراحل ساخت و نصب دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک به طور کلی شامل مراحل زیر است:

1. معاینه و ارزیابی اولیه

دندانپزشک ابتدا دهان، لثه‌ها و دندان‌های بیمار را معاینه می‌کند تا نوع و نیاز پروتز دندان (کامل یا نیمه‌ متحرک) مشخص شود. در صورت لزوم، دندان‌های دچار آسیب‌ را میکشد یا آماده‌سازی‌های لازم انجام می‌شود.

1. قالب‌گیری اولیه

دندانپزشک از فک بالا و پایین بیمار با استفاده از مواد قالب‌گیری مانند آلژینات قالب اولیه تهیه می‌کند. این قالب برای ساخت مدل‌های گچی و قالب‌های اختصاصی در لابراتوار استفاده می‌شود.

1. ساخت مدل و قالب نهایی

قالب‌های اولیه به لابراتوار ارسال می‌شود و مدل‌های گچی تولیدمی‌شوند. سپس قالب‌های دقیق‌تر و اختصاصی با مواد پیشرفته‌تر (مانند سیلیکون) برای قالب‌گیری نهایی آماده می‌شوند.

1. ساخت نمونه اولیه پروتز

بر اساس قالب نهایی، نمونه‌ای از دست دندان تهیه می‌شود که بیمار می‌تواند آن را امتحان کند. در این مرحله اندازه، شکل، رنگ و راحتی پروتز بررسی و در صورت نیاز اصلاح می‌شود.

1. ساخت پروتز نهایی

پس از تایید نمونه اولیه، پروتز نهایی با مواد مقاوم مانند رزین اکریلیک یا ترکیبات فلزی تهیه می‌شود. این پروتز شامل پایه و دندان‌های مصنوعی است که با دقت بالا به وجود می‌آید.

1. نصب و تنظیم پروتز

پروتز آماده روی دهان بیمار نصب می‌شود و دندانپزشک تناسب، بایت و راحتی آن را بررسی می‌کند. در صورت نیاز تنظیمات نهایی برای جلوگیری از ناراحتی و لقی انجام می‌شود.

1. مراقبت و مراجعات بعدی

بیمار آموزش‌های لازم برای نگهداری و مراقبت پروتز را می‌گیرد و باید به صورت منظم برای بررسی و تنظیم پروتز به دندانپزشک مراجعه کند.

چقدر طول میکشد که دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک برای جایگذاری در دهان آماده شود

مدت زمانی که طول می‌کشد تا دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک برای جایگذاری در دهان آماده شود، بسته به شرایط مختلفی متفاوت است. به طور کلی، اگر نیاز به استخراج دندان‌های دچار آسیب باشد، ابتدا باید لثه‌ها بهبود یابند. این معمولاً بین ۶ تا ۸ هفته طول می‌کشد تا بافت لثه به طور کامل ترمیم شود و آماده قالب‌گیری و ساخت پروتز باشد.

پس از بهبود لثه‌ها، فرآیند قالب‌گیری، ساخت نمونه اولیه، تست و تنظیمات لازم انجام می‌شود که معمولاً بین ۱ تا ۳ هفته طول می‌کشد. در مجموع، از زمان معاینه اولیه تا تحویل نهایی دست دندان کامل یا نیمه‌ متحرک ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان ببرد.

در مواردی که بیمار نیاز به دندان مصنوعی فوری داشته باشد، می‌توان دست دندان را ۱ تا ۳ روز پس از استخراج دندان نصب کرد، اما این پروتزها موقتی هستند و پس از بهبود کامل لثه باید تعویض شوند.

همچنین، عادت به دست دندان معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. در این مدت ممکن است بیمار ناراحتی و درد خفیف داشته باشد و نیاز به تنظیمات مجدد توسط دندانپزشک باشد.

برای دست دندان نیمه‌ متحرک که بر پایه ایمپلنت ساخته می‌شود. مراحل کاشت پایه‌های فلزی (ایمپلنت) در استخوان فک و دوره جوش خوردگی آن‌ها (۲ تا ۶ ماه) نیز به این فرآیند اضافه می‌شود. پس از تثبیت ایمپلنت‌ها، قالب‌گیری و ساخت پروتز انجام می‌شود.

این فرآیند معمولاً چند هفته و چند جلسه طول می‌کشد تا پروتز مناسب و راحت برای بیمار ساخته و نصب شود.

بنابراین، مدت زمان آماده‌سازی دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک برای جایگذاری در دهان معمولاً بین چند هفته تا چند ماه است که به وضعیت لثه، نوع پروتز و نیازهای درمانی بیمار بستگی دارد.

چه تفاوت‌هایی در نگهداری و مراقبت بین دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک وجود دارد

تفاوت‌های مهم در نگهداری و مراقبت بین دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک در جدول زیر آمده است.

جدول شماره 1- تفاوت بین دست دندان کامل و نیمه متحرک

جنبه مراقبت و نگهداری	دندان مصنوعی کامل	دندان مصنوعی نیمه‌متحرک
نظافت روزانه	باید هر روز با مسواک نرم و محلول مخصوص شسته شود.	علاوه بر نظافت پروتز، دندان‌های طبیعی در دهان نیز باید به دقت مسواک زده شوند.
نگهداری در زمان عدم استفاده	هنگام خواب یا عدم استفاده، در محلول مرطوب نگه داشته شود تا خشک و باعث شکنندگی آن نشود.	مشابه دندان کامل، در محلول مرطوب نگهداری شود.
مراقبت از بافت‌های دهان	لثه‌ها و سقف دهان را باید به صورت منظم تمیز و ماساژ دهید.	علاوه بر لثه، مراقبت از دندان‌های طبیعی و جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه ضروری است.
تنظیم و مراجعه به دندانپزشک	نیاز به مراجعه منظم برای تنظیم پروتز و جلوگیری از لقی و زخم‌های دهانی دارد.	علاوه بر تنظیم پروتز، باید سلامت دندان‌های طبیعی و اتصالات پروتز بررسی شود.
محدودیت‌های غذایی	ممکن است در صرف غذاهای سخت یا چسبناک محدودیت داشته باشد.	به دلیل اتصال به دندان‌های طبیعی، ثبات بیشتری دارد و محدودیت کمتری در صرف غذا دارد.
احساس راحتی و ثبات	ممکن است در ابتدا احساس لقی و ناراحتی ایجاد شود و نیاز به عادت دارد.	ثبات بیشتر به دلیل اتصال به دندان‌های طبیعی یا ایمپلنت و راحتی بالاتر.

به طور کلی، دندان مصنوعی نیمه‌متحرک نیازمند مراقبت همزمان از پروتز و دندان‌های طبیعی است. در حالی که دندان مصنوعی کامل تنها نیاز به مراقبت از خود پروتز و بافت‌های دهان دارد. رعایت نکات بهداشتی و مراجعات منظم به دندانپزشک برای هر دو نوع پروتز ضروری است تا عمر مفید و عملکرد بهینه آن‌ها حفظ شود.

جمع‌بندی

دست دندان کامل و نیمه‌ متحرک به عنوان راه‌حلی کاربردی و مقرون به صرفه برای جایگزینی دندان‌ها، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می‌کند. هر یک از این پروتزها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که باید با توجه به شرایط دهان و نیازهای فردی انتخاب شوند.

برای کسب راهنمایی و مشاوره در استفاده از دست دندان کامل و نیمه متحرک به متخصصان کلینیک تخصصی دندانپزشکی ارغوان کرج مراجعه کنید.